ઊઠાં

૧. (ન.) (બ.વ.) ઊઠાંના પાડા; સાડાત્રણના ગુણાકારવાળા ઘડિયા; સાડાત્રણના એકથી સો સુધીના ગુણાકારનો આંક; ‘સાડાત્રણ’ના પાડા કે ઘડિયા
- વ્યુત્પત્તિ: [સંસ્કૃત] અર્ધ ( અરધું ) + ચતુર્થ ( ચોથું ); પ્રા. અદ્ધૌઠ્ઠો, અદ્ધચૌટ્ઠ-અદ્ધયઉટ્ઠ-અદ્ધઉટ્ઠ-અધુટ્ઠ-અહુટ્ઠ-ઉંઠ
૨. (ન.) (બ.વ.) છેતરપિંડી; ઠગાઈ.
- રૂઢિપ્રયોગ:
  ૧. ઊઠાં ગણાવવાં-ભણાવવાં = ખોટી વાત સમજાવવી; આડુંઅવળું સમજાવવું; છેતરવું.
- ઉદાહરણ
  ૧૯૪૬, ચુનીલાલ મડિયા, વ્યાજનો વારસ, page ૨૪૧:
  ‘ગામ તો ગાલાવેલું કહેવાય. એને ઊઠાં ભણાવવાં એમાં તે કઈ મોટી વાત ?’
  ૨. ઊઠાં ગોખી જવાં-ભણવાં = નાસી જવું.
  ૩. ઊઠાં સુધી ભણવું = થોડું ભણવું અથવા તદ્દન અભણ રહેવું.
૩. (અ.) (કચ્છી) ત્યાં.

સંદર્ભ

ભગવદ્ગોમંડલ કોશ કચેરી, ગોંડલ, સંપાદક (૧૯૪૪) ભગવદ્ગોમંડલ‎^[૧], page ૧૬૩૫
“ઊઠાં - Gujarati to Gujarati meaning, 'ઊઠાં' ની ગુજરાતી વ્યાખ્યા”, in Gujarati Lexicon‎^{[www.bhagavadgomandalonline.com/detail.php?srch=1635&term=ઊઠાં]}, accessed 2020-03-10